Thú chơi hoa Tết ngày xuân

17/01/2023
Học giả Nguyễn Hiến Lê nói: “không có hoa, không có Tết”. Có lẽ vậy, vào những ngày giáp Tết, tại công viên Thị trấn Phú Túc những chậu hoa, cây cảnh từ Bình Định chở lên với muôn hình, muôn vẻ của sắc hoa. Nào là hoa cúc, hoa đào, hoa mai, nào là cây quất, cây dừa cảnh...mọi thứ thật lung linh dưới ánh nắng xuân ban mai. Người Việt Nam luôn hướng về ngày Tết với ý nghĩa thiêng liêng, trang trọng. Bên cạnh việc ăn Tết, chúc tết thì việc thưởng thức vẻ đẹp của hoa, kiểng ngày tết cũng là nét thi vị, trang nhã và thanh tao trong dịp tết. Thú chơi hoa ngày Tết đã trở thành một nghệ thuật, một nét đẹp gắn với bản sắc văn hóa của dân tộc. Trong tâm thức của người Việt, nếu ngày tết thiếu sắc hoa, thì chưa đúng nghĩa là một ngày Tết.
Mùa xuân là mùa của vạn vật sinh sôi và nảy nở. Mùa xuân thường đem đến cho con người nhiều niềm vui và cảm xúc. Trong không gian tràn ngập sắc xuân, con người thấy thêm tin yêu cuộc sống, cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp hương sắc mùa xuân mang lại cho mình. Trong thời điểm ấy, sắc xuân, hương xuân, tình xuân thường đưa đến cho họ vẻ đẹp mà mình có. Trong tiết xuân dịu nhẹ, mưa xuân bay phơ phất như phấn hoa, như mộng mơ. Đào, mai khoe sắc thắm. Quất căng mọng khoe vẻ mượt mà. Hoa lá mùa xuân như mách bảo đất trời hoà thấm êm ấm dịu nhẹ. Dường như không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, hễ xuân về tết đến nhà nào cũng sắm cho mình những bình hoa đẹp nhất. Bình hoa huệ, hoa cúc dâng bàn thờ tổ tiên, hoa thuỷ tiên hay chậu hoa lan cho phòng khách, hoa hồng, thược dược cho bàn ăn. Tất thảy đem lại sự tươi mới, ấm cúng và cũng gieo niềm cảm xúc hưng phấn cho mọi người. Không chỉ là tình yêu thiên nhiên phong phú, tươi đẹp mà đã là thú chơi thoả mãn nhu cầu thẩm mỹ, thú chơi tao nhã của tâm hồn Việt giàu có mà tinh tế, biết yêu vẻ đẹp, chuộng và thấu hiểu giá trị của hoà bình, của năm tháng bình yên không thiên tai, địch hoạ, dịch bệnh. Họ tin hoa và mùa xuân sẽ mang đến tài lộc và thanh lọc u uẩn, làm thanh thản tươi mới cho tâm hồn, hoa theo nẻo đường tình yêu, thẩm mỹ, đạo đức mà đến với mọi nhà, mọi người.
Con người không chỉ thưởng thức hoa ở sắc màu, hương thơm mà còn biết tận hưởng, nhân lên giá trị tinh thần to lớn mà hoa mang lại. Cũng bởi tình yêu mà con người đã định danh và xác tín biểu trưng của từng loại hoa. Các nước trên thế giới còn chọn cho mình quốc hoa để tôn vinh. Hoa trở thành biểu trưng cho cái đẹp và mỗi loài hoa nhận cho mình một thứ ngôn ngữ riêng, mật ngữ riêng. Đào- Mai tượng trưng cho mùa xuân; sen, hồng tượng trưng cho mùa hạ; hoa cúc tượng trưng cho mùa thu; loa kèn tượng trưng cho tháng tư; hoa phượng tượng trưng cho tháng 5; hoa đào, mai tượng trưng cho sự cao khiết, nồng đượm khí dương xuân. Thuỷ tiên với vẻ trang trọng, đài các tiêu biểu cho sự thanh khiết tao nhã. Hoa lan được ví như “vương giả hương”. Cúc tượng trưng cho nếp sống khiêm nhường điềm đạm. Mẫu đơn là quốc sắc thiên hương tượng trưng cho đức mẹ, cho sự thanh tịnh...
a2a3efe2c6e21dbc44f3-(1).jpg
Hình ảnh: Hoa Tết ở công viên thị trấn Phú Túc
Ngày xuân chơi hoa đào, hoa mai đã trở thành phổ biến. Hoa đào được xem là thứ hoa nghênh xuân, đứng đầu trong tứ quý, tượng trưng cho sắc xuân được chơi ở miền Bắc. Với người miền Bắc, có hoa đào xem như đã có tết và là thứ hoa theo quan niệm đem lại may mắn, trừ được tà ma. Chơi đào cũng lắm kiểu, nhiều cách: người chơi đào cành, người chơi đào cây; sang, cầu kì, cao cách chơi đào thế, đào đá, đào có dáng thế, hoa lộc, gốc già sâu tuổi. Nổi tiếng chơi và trồng đào là người dân Hà Nội gốc và người làng đào Nhật Tân ở quận Tây Hồ (Hà Nội). Nơi này con truyền nhau lời ca:
Hoa đào đẹp lối Nhật Tân
Yêu hoa, hoa nở đầy sân lụa đào
Người miền Nam xem hoa mai là thứ hoa mang lại sinh khí, niềm vui và hy vọng sự thịnh vượng cho ngày xuân, năm mới. Có được cành mai đẹp, chậu mai thế dâng lên bàn thờ tổ tiên là tỏ lòng thành và cảm nhận xuân no ấm, thịnh an. Chơi mai sành điệu phải chọn cây mai có hoa to, nụ lắm và có lộc tơ. Chọn trồng hay mua được cây “lão mai sinh quý tử”- gốc mai già nảy sinh lộc dài vươn cao nở hoa đẹp thì coi như đã được vận may, điềm lành.
Hoa tết của người Việt Nam còn rất phong phú, mỗi loài hoa mang vẻ đẹp riêng và được người chơi yêu hoa cộng hưởng nhân lên vẻ đẹp. Thiên nhiên nước Việt Nam đẹp đẽ giàu có và phong phú, người Việt tài hoa và yêu chuộng vẻ đẹp là đất đứng, chỗ dựa vững chắc cho thú chơi hoa tao nhã, văn hoá. Thú chơi hoa cũng có tác động trở lại để con người dồn hết tình yêu và năng lực để trồng chăm, để tìm kiếm trên con đường chinh phục vẻ đẹp của các loài hoa. Cho hay chơi hoa tết là văn hoá, là tình yêu, là nhu cầu thẩm mỹ tối tượng của con người.
TUỆ LÂM